Mùa đông năm 1952, lúc đó tôi đang công tác ở Văn
phòng Trung ương Đảng. Trụ sở cơ quan đóng tại đèo Re (núi Rồng). Cơ quan Phủ
Chủ tịch cũng ở sát ngay cạnh đó. Sau Hội nghị chính quyền lần thứ 5 (tháng
3-1952), Chính phủ đã phát động phong trào tăng gia, sản xuất, tiết kiệm trong
toàn quốc.
Ở Trung ương, cơ quan này thi đua tăng gia với cơ quan
khác. Vì hai cơ quan gần nhau, tôi được công đoàn cử ra thi đua với cơ quan bên
Phủ Chủ tịch. Bên Văn phòng Phủ Chủ tịch lại cử Bác là đại diện cá nhân thi đua
tăng gia với cơ quan Văn phòng Trung ương.
Buổi lễ phát động thi đua diễn ra thật sôi nổi. Tôi
đang sức trẻ nên thay mặt anh em đứng lên thách thức thi đua: cùng một khoảng
đất như nhau 36m2, trong một thời gian nhất định, tôi xin trồng rau
ăn với sản lượng cao nhất. Bác cũng đứng lên: Bác nhận thách thức thi đua tăng
gia với chú Thông, với mảnh đất 36m2 trong một thời gian bằng
nhau, đạt sản lượng rau nhiều hơn chú Thông. Mọi người vỗ tay hoan hô. Một số
đồng chí xì xào: một cuộc thi đua không cân sức. Bác vừa già, vừa bận nhiều
việc, địch sao được với cậu Thông khỏe như voi, trồng rau đã quen. Có người
nêu: “Giải thưởng thi đua là một con gà trống 2 kg”. Mọi người lại hoan hô tán
thưởng. Mấy đồng chí ở Văn phòng Trung ương nói to: “Nhất định chuyến này chúng
ta được ăn thịt gà của Phủ Chủ tịch”. Bác nói vui: “Các chú muốn ăn gà của Chủ
tịch thì phải tích cực tăng gia để có nhiều rau xanh cung cấp cho nhà bếp cơ
quan”.
Tôi về suy nghĩ: để chắc ăn và có năng suất cao thì
trồng cải củ, vì cải củ ở vùng này củ rất to, rất nặng. Tôi trao đổi với anh em
công đoàn, mọi người ủng hộ, cho là sáng kiến.
Sau một tuần, tôi đã làm đất và trồng xong 36m2 cải
củ. Ngay sát mảnh đất của tôi, Bác và anh em bên Phủ Chủ tịch làm rất kỹ, đất
nhỏ, mịn và sạch cỏ. Hơn một tuần thì Bác gieo hạt cải mào gà (cải xanh lá
xoan). Anh em Văn phòng Phủ Chủ tịch làm chỗ đi tiểu gần nhà và mua một nồi
hông lớn để hứng nước tiểu. Phía Văn phòng Trung ương tôi cũng huy động anh em
làm nhà tiêu để lấy phân bón.
Sau một tuần các cây cải mọc đều và đẹp. Bác lấy nước
tiểu pha loãng tưới. Còn tôi lấy phân bắc tươi hòa ra tưới. Mỗi lần tưới cả cơ
quan bịt mũi.
Sau một tháng, hai vạt rau tốt ngang nhau. Nhiều người
ủng hộ tôi cho rằng tôi sẽ thắng vì củ cải lớn rất nhanh.
Một hôm Bác nhổ rau bán cho nhà bếp chỉ được 15kg. Bác
để lại những cây to, khỏe, mỗi cây cách nhau chừng hai gang. Một số anh em lo
lắng vì thấy vườn rau Bác nhổ đi xơ xác mà chỉ được có 15kg rau cải con. Ba
buổi chiều liền, sau giờ làm việc Bác đều ra vườn dùng chiếc dầm xới đất cho cải
và tưới nước giải đều.
Sau hai tháng 10 ngày thì củ cải của tôi đã to bằng
bắp tay và có cây đã có nụ. Tôi nhổ và cân cho nhà bếp được 60kg. Tôi vui mừng
vì thắng lợi. Nhưng cũng lúc đó, cây cải mào gà của Bác đã to bằng cái nơm, cứ
5 ngày một lần Bác tỉa tàu cân cho nhà bếp khoảng 10kg. Kỳ lạ thay cải mào gà
càng tỉa cây càng lớn, tàu càng to và càng trẻ lâu. Sau 2 tháng rưỡi cải mới có
ngồng. Lúc đó Bác nhổ cả cây cho nhà bếp muối dưa. Bác còn đem biếu cụ già dân
tộc gần đó 2 cây rất to làm giống. Cụ già sung sướng khoe với mọi người: “Rau
cải Cụ Hồ tốt thật”.
Mở sổ nhà bếp ra cộng
- Cải con: 15kg
- Tàu cải canh: 14 lần x 10kg = 140kg
- Cây cải làm dưa nén: 20kg
Cộng: 175kg
Vậy tôi thua đã rõ ràng. Công đoàn Văn phòng Trung
ương phải nộp con gà trống nuôi được cho công đoàn Văn phòng Phủ Chủ tịch. Nhờ
có rau tăng gia mà cả mùa đông nhà bếp đủ rau nấu, không phải ra dân mua. Buổi
tổng kết thật vui vẻ. Tôi đứng dậy xin nhận thua. Bác nói chuyện với anh em:
khi tăng gia, các cô, các chú phải lưu ý bốn điều kiện: giống, cần, phân, nước.
Giống: nên chọn loại rau trồng một lần, ăn nhiều lần, củ cải dễ trồng, năng
suất cao, nhưng chỉ được ăn một lần thì không bằng cải mào gà, trẻ lâu, tỉa ăn
được nhiều lần. Cần: người trồng rau phải chăm chỉ, chọn đúng thời vụ trồng
loại rau cho hợp khí hậu, rau mới tốt. Vun xới phải đúng cách. Cải mào gà khi
tốt cứ 10 ngày xới một lần cho rễ con đứt, chúng ra nhiều nhánh rễ hơn và hút
được nhiều phân bón, muối khoáng trong đất. Phân: phải chọn loại phân bón thích
hợp. Cải canh rất hợp nước tiểu pha loãng. Thứ phân tươi chú Thông bón cũng tốt
đấy nhưng mất vệ sinh lắm. Nước: phải tưới đều và tưới đủ độ ẩm rau mới trẻ lâu
và xanh tốt.
Lần ấy thua Bác, tôi hết chủ quan và rút được bài học
mới về tăng gia.
Theo:
Hồ Vũ
